Durante konferensia Kickoff Masterplan 2030: TEPNAN PRÁKTIKO PA MANTENSHON DI KULTURA

Durante konferensia Kickoff Masterplan 2030:

TEPNAN PRÁKTIKO PA MANTENSHON DI KULTURA

 

Kralendijk –  Riba e di dos dia di e Kickoff Masterplan 2030 e tayer tokante preservashon di kultura lokal i norma- i balornan na momentu di kresementu i desaroyo ekonómiko a produsí un kantidat di tep práktiko. Un di e puntonan di atenshon mas importante pa e partisipantenan, kendenan a partisipá for di tur gremio di komunidat, ta ku habitantenan di Boneiru mester kambia nan ‘mindset’. Nan ta mira e kambio ei komo un di e desafionan mas grandi pa nos poblashon pa finalmente krea Boneiru komo Blue Destination.

 

Habitantenan di Boneiru no mester sigui mira nan mes komo habitantenan di un isla chikitu ku diferente limitashon. Den un mundu ku ta digitalisando mas i mas, tin mas i mas oportunidat ku ta keda ofresé na nos habitantenan. Esaki pasobra pa medio di e outopista digital nos isla ta den konekshon ku mundu henter. E mentalidat di ‘asina mes e ta bon’ tambe Boneiru mester deshasí di dje. 

 

E partisipantenan ta kombensí ku nos habitantenan por alkansá hopi mas tantu ku nan ta pensa na e momentunan aki, e forsa di afirmashon positivo ta yuda den esei. Por ehèmpel ta lamentabel ku teksto di nos himno nashonal ta bisa: ‘Aunke nos isla ta chikitu i tin su defisiensianan.’ Esaki ta un ehèmpel di un pensamentu negativo ku tin un impakto muchu mas grandi ku nos ta kere.

 

Otro puntonan di atenshon for di e tayer ta ku nos propio idioma papiamentu, despues di 10-10-10 no tin e státùs mas di idioma ofisial. E partisipantenan ta haña ku pa mantenshon i desaroyo di kultura, papiamentu mester haña un státùs ofisial atrobe. Den nan pakete di lès skolnan mester duna atenshon na e patrimonio kultural, e historia propio i e rikesa multikultural di Boneiru.

 

Por mobilisá hóbennan komo ‘Junior Cultural Warriors – Guerero Kultural Djuniòr’, meskos ku STINAPA ta hasi uso di nos hóbennan komo Junior Rangers. Pa medio di hóbennan ta posibel tambe pa reaktivá kultura di nos hende grandinan. Na momentu di kresementu i desaroyo ekonómiko ta importante ku norma- i balornan boneriano, inkluyendo rèspèt pa otro, ta keda preservá.       

 

PRAKTISCHE TIPS VOOR BEHOUD VAN CULTUUR OP CONFERENTIE

 

Kralendijk –  Op de tweede dag van de Kickoff Masterplan 2030 heeft de workshop over behoud van de lokale cultuur, normen en waarden bij duurzame economische groei en ontwikkeling, een scala aan praktische tips opgeleverd. Een van de belangrijkste aandachtspunten voor de deelnemers, die vanuit alle gelederen van de sameleving deelnamen, was dat de inwoners van Bonaire hun mindset dienen te wijzigen. Die wijziging wordt gezien als een van de grootste uitdaging voor de bevolking om uiteindelijk Bonaire als Blue Destination te creeeren.

 

De inwoners van Bonaire hoeven zichzelf niet langer zien als inwoners van een klein eiland met beperkingen. In een wereld die steeds verder digitaliseert, worden meer en meer kansen geboden aan de inwonders. Het eiland staat via de digitale snelweg immers in verbinding met de hele wereld. Bonaire zou ook de mentaliteit van ‘asina mes e ta bon’ (zo is het wel goed genoeg) overboord moeten gooien.

 

De deelnemers zijn er van overtuigd dat de inwoners veel meer kunnen bereiken dan ze nu denken, de kracht van positieve affirmaties helpt daarbij. Het is bijvoorbeeld jammer dat de tekst van het volkslied vermeldt: ‘Alhoewel het eiland klein is en zijn tekortkomingen heeft.’ Dit is een voorbeeld van een negatieve gedachte die een grotere impact heeft dan men denkt.

 

Andere aandachtspunten vanuit de workshop zijn dat de eigen taal, het Papiaments, na 10-10-10 niet langer de status heeft van officiële taal. Voor het behoud en de ontwikkeling van de cultuur vinden de deelnemers dat het Papiaments weer een officiële status zou moeten krijgen. Scholen dienen in het lespakket aandacht te besteden aan de culturele erfenis, de eigen geschiedenis en de multiculturele rijkdom van Bonaire. 

 

Jongeren kunnen gemobiliseerd worden als ‘Junior Cultural Warriors’,  net zoals jongeren door STINAPA worden ingezet als Junior Rangers. Via de jongeren is het ook mogelijk om de cultuur van ouderen nieuw leven in te blazen. Bij de economische groei en ontwikkeling is het belangrijk dat de Bonairiaanse normen en waarden waaronder respect voor elkaar behouden blijft.

 

FOTO’S: Deelnemers aan de workshop over het behoud van de cultuur bij een economische ontwikkeling en groei.

Partispante na e tayer tokante preservashon di kultura i desaroyo i kresementu ekonómiko.

 

Potrèt Deedee Seintje 

 

Riba portrèt/ op de foto: Liliane de Geus oradó/spreker