Kon salú nos refnan di koral ta? | Hoe gezond zijn onze koraalriffen?

KON SALÚ NOS REFNAN DI KORAL TA?

 

Kralendijk – Durante e último dékadanan e refnan di koral rònt di Boneiru a sufri hopi. Tòg te ainda nan ta konsiderá nos refnan komo esunnan mas salú di área karibense. Hopi sientífiko a investigá e kalidat di nos mundu bou di awa. Pasobra e ekosistema aki ta kompliká i e estudionan hopi biaha ta trata di tópikonan spesial, ta difísil pa haña un bista kompleto. ‘Dutch Caribbean Nature Alliance – DCNA’ a kompilá tur e investigashonnan huntu den un artíkulo informativo na ingles den e notisiero BioNews. Riba e wèpsait www.bibadinaturalesa,com awor a publiká tradukshon di e artíkulo na papiamentu i hulandes.

 

E kapa ku ta kubri e koral riba nos refnan na Boneiru semper tabata haltu. E temporada di blikiamentu di koral na aña 2010 a kousa morto di mas òf ménos 10% di e koral. For di investigashon a resultá ku despues di esei e refnan a rekuperá atrobe. E kapa ku ta kubri e koral awor ta mas òf ménos 45%. Pa motibu ku tin diferensia grandi entre e formashonnan di koral a lo largo di kosta, ta difísil pa saka konklushon pa loke ta trata salú di henter e ref.

 

E kantidat grandi di gutu a kontribuí na rekuperashon di e refnan despues ku nan a blikia na aña 2010. Gutu ta kome alga i pa e motibu ei ta protehá nan. Nan ta sóru ku alga no ta kubri e koralnan eksesivamente i ku nan ta haña espasio pa establesé nan mes di nobo. Preokupante si ta ku e kamanan di sianobakteria den fondo di laman mas hundu, den tempu hopi kòrtiku a oumentá enormemente.

 

Aunke e refnan ainda ta den un estado bastante salú, te ainda nan ta bou di menasa, pasobra nan ta bou di preshon. Desaroyo na kosta a oumentá enormemente pa motibu di e kantidat grandi di bishitante i habitantenan nobo. Konstrukshon di kas pegá ku kosta i asta tambe mas leu for di kosta ta kousa fluho di lodo ku ta kore bai laman ora awa kai. Awa shushi for di berpùt i ‘septic tank’ ku ta lèk tambe ta haña su kaminda pa laman. Kresementu di poblashon i kresementu di indústria di turismo ta kousa mas kontaminashon. Esaki tin un efekto direkto riba salú di medio ambiente den fondo di laman. Den e artíkulo di DCNA por lesa mas detaye tokante e konklushonnan di e investigashon sientífiko durante e último añanan.    

 

Pa mas informashon: https://bibadinaturalesa.com/wp-content/uploads/2019/01/Status-riffen-van-Bonaire.pdf

 

 

 

HOE GEZOND ZIJN ONZE KORAALRIFFEN?

 

Kralendijk – De koraalriffen rond Bonaire hebben de laatste tientallen jaren fors geleden Toch worden onze riffen nog steeds beschouwd als een van de gezondste riffen van het Caribisch gebied. Vele wetenschappers hebben onderzoek gedaan naar de kwaliteit van onze onderwaterwereld. Omdat dit ecosysteem ingewikkeld is en de studies vaak bijzondere onderwerpen betreft, is het moeilijk om een totaalbeeld te krijgen. Het Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) heeft alle onderzoeken samengevat in een informatief Engelstalig artikel in de nieuwsbrief BioNews. Op de website www.bibadinaturalesa.com zijn nu vertalingen van dit artikel in het Papiaments en Nederlands gepubliceerd.

 

De koraalbedekking op de riffen van Bonaire is altijd hoog geweest. De periode van koraalverbleking in 2010 veroorzaakte een sterfte van ongeveer tien procent van het koraal. Uit onderzoek blijkt dat de riffen zich daarna hebben hersteld. De koraalbedekking ligt nu rond de 45%. Omdat er grote verschillen zijn tussen de koraalformaties langs de kust, is het moeilijk om conclusies te trekken wat betreft de gezondheid van het hele rif.

 

De grote hoeveelheid papegaaivissen heeft bijgedragen aan het herstel van de koraalriffen na de verbleking van 2010. Papegaaivissen zijn algeneters en om die reden worden ze beschermd. Ze zorgen ervoor dat koralen niet door algen worden overwoekerd en ruimte krijgen om zich opnieuw te vestigen. Zorgelijk is wel dat cyaanbacteriële matten op de diepere zeebodem in korte tijd enorm zijn toegenomen.

 

Hoewel de riffen nog in redelijk gezonde staat verkeren worden ze nog steeds bedreigd doordat ze onder druk staan. De ontwikkeling aan de kust is enorm toegenomen door de toestroom van bezoekers en nieuwe inwoners. De huizenbouw vlak aan de waterkant en zelfs verder landinwaarts, veroorzaakt bij regen modderstromen naar zee. Ook afvalwater uit beerputten en lekkende septic tanks vindt zijn weg naar zee. De bevolkingsgroei en de groeiende toeristenindustrie veroorzaken meer verontreiniging. Dit heeft een rechtstreeks effect op de gezondheid van het milieu van de zeebodem. In het artikel van DCNA kunt u meer in detail kennis nemen van de bevindingen van het wetenschappelijk onderzoek over de afgelopen jaren.

 

Meer info: https://bibadinaturalesa.com/wp-content/uploads/2019/01/Status-riffen-van-Bonaire.pdf