Dia internashonal di diabétiko

KRALENDIJK BONAIRE

DIA INTERNASHONAL DI DIABETIS

Kralendijk – Meskos ku tur aña dia 14 di novèmber un biaha mas henter mundu ta selebrá Dia Internashonal di Diabétis.  

Dia Internashonal di Diabétis ta e kampaña di konsientisashon mundial mas importante pa diabétis. E meta di Dia Internashonal di Diabétis ta pa pidi atenshon i komprenshon pa diabétis, un malesa króniko ku mas i mas ta okurí rònt mundu, no solamente serka hende grandi pero tambe serka mucha. Esei ta e kaso na Boneiru tambe. Na Boneiru sobrepeso i obesidat ta e kousanan mas prinsipal di diabétis.

E tema di e aña aki ta ‘Eyes on Diabetes – Wowo riba Diabétis’. Básikamente e kampaña ku su aktividatnan ta dirigí su mes riba 2 punto di atenshon:

– Skrinmentu riba presensia di diabétis tipo 2 ta importante pa por trata esaki den un fase tempran pa prevení e riesgo di mas komplikashon  

– Skrinmentu riba komplikashonnan di diabétis komo tal ta un parti esensial pa maneho di diabétis tipo 1 i tipo 2                                                                                               

E ‘International Diabetes Foundation – Fundashon Internashonal di Diabétis’ ta kalkulá ku 193 mion hende, loke ta mitar di e populashon adulto riba mundu henter, tin diabétis sin ku nan sa. Den mayoria kaso ta trata di diabétis tipo 2. Diagnostiká na tempu ta di importansia pa por kuminsá ku tratamentu pa redusí e chèns riba komplikashon. Komplikashon di diabétis tin un efekto negativo riba salú i ta kosta servisio di kuido di salú hopi sèn. Un persona ku tin diabétis tipo 2 sin sa esaki por biba algun aña sin síntomanan kla, mientras e suku haltu den sanger ketu ketu ta okashoná daño na e òrganonan den su kurpa. P’esei skrinmentu ta asina importante pa por deskubrí esaki ta tempu pa un tratamentu adaptá.

E organisadónan di Dia Internashonal di Diabetís ke dediká atenshon na e métodonan disponibel, alkansabel i ku ta spar gastu pa e detekshon na tempu di diabétis i di hendenan ku ta kore hopi riesgo pa haña diabétis. Diabétis ta e kousa mas grandi di komplikashonnan manera: malesa di kurason i vaskular, bira siegu, nir ku no ta funshoná bon i amputashon di pia. Por prevení òf frena e komplikashonnan aki dor di alkansá i mantené e balornan nòrmal di suku den sanger, nivel di kolesteròl i preshon di sanger. Pa e motibu ei un estilo di bida salú ta hopi importante. Kome salú kombiná ku sufisiente moveshon por yuda prevení desaroyo di diabétis tipo 2 pa 70%. Esei ta forma un parti importante tambe di un manera di anda efektivo ku tur forma di diabétis pa prevení komplikashon. E servisio di Salubridat Públiko di Entidat Públiko Boneiru tin komo punto di lansa pa promové un estilo di bida salú serka henter poblashon ku atenshon spesial pa hóbennan na Boneiru. Ku e programa JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht – Hóbennan ku un Peso Salú) ta promové un estilo di bida salú i un peso salú serka hóbennan. Un estilo di bida salú i un peso salú ta redusí e chèns riba sobrepeso i obesidat. Sobrepeso i obesidat ta kousa desaroyo di diabétis tipo 2. Entidat Públiko Boneiru ke deseá tur hende ku diabétis den nos komunidat lo mehor i stimulá nan pa yega na un patronchi di kome i un estilo di bida salú i pa nan mantené esaki tambe. Nos konseho pa prevenshon: Kome salú i keda den moveshon i tèst bo suku den sanger sigur un biaha pa aña. Nos konseho pa e hendenan ku sa kaba ku nan tin diabétis: sigui e plan di tratamentu individual segun e instrukshonnan di internista, spesialista, dòkter di kas i dietista, e enfermera di diabétis i otro profeshonalnan relevante. 

WERELD DIABETES DAG

Kralendijk – Net zoals elk jaar wordt wereldwijd op 14 november wederom Wereld Diabetes Dag gevierd.

Wereld Diabetes Dag is de belangrijkste wereldwijde bewustwording campagne voor diabetes. Het doel van Wereld Diabetes Dag is aandacht en begrip te vragen voor diabetes, een chronische ziekte die wereldwijd steeds vaker voorkomt, niet alleen onder volwassenen maar ook onder kinderen, zo ook op Bonaire. Op Bonaire zijn overgewicht en obesitas de voornaamste oorzaken van diabetes. 

Het thema voor dit jaar is “Eyes on Diabetes”.

De basis van de campagne met bijbehorende activiteiten richt zich op 2 aandachtspunten:

– Het screenen op aanwezigheid van diabetes type 2 is belangrijk zodat dit in een vroeg stadium kan worden behandeld om de risico’s op complicaties te voorkomen

– Screening op complicaties van diabetes als zodanig is een essentieel onderdeel voor het beheer van type 1 en type 2 diabetes

De “International Diabetes Foundation” schat dat 193 miljoen mensen of de helft van devolwassen populatie over de hele wereld diabetes hebben zonder dat ze dit weten.

Het gaat in de meeste gevallen om diabetes type 2.

Vroegtijdig diagnosticeren is van belang waarbij men kan starten met behandeling om de kans op complicaties te verminderen. Complicaties van diabetes hebben een negatief effect op de gezondheid en kosten de gezondheidszorg veel geld. Een persoon die diabetes type 2 heeft zonder dit te weten kan voor een paar jaren leven zonder duidelijke symptomen, waarbij de hoge bloedsuikers stilletjes schade aanrichten aan de lichaamsorganen. Daarom is het screenen zo belangrijk voor een vroegtijdige ontdekking hiervan met aangepaste behandeling. De organisatoren van de Wereld Diabetesdag willen de aandacht leggen op de beschikbare, haalbare kostenbesparende methodes voor de vroegtijdige opsporing van diabetes en van mensen die veel risico’s hebben voor het krijgen van diabetes. Diabetes is de grootste oorzaak van complicaties zoals; hart en vaatziektes, blindheid, nierfalen en onderbeen amputaties. Deze complicaties kunnen worden voorkomen of vertraagd door het bereiken en handhaven van normale waarden van de bloedsuiker, cholesterolgehalte en bloeddruk. Preventie door een gezonde leefstijl is daarom erg belangrijk. Gezonde voeding gecombineerd met bewegen kan het ontstaan van diabetes type 2 voor 70% helpen voorkomen. Het vormt ook een belangrijk onderdeel van een effectieve aanpak van alle vormen van diabetes om complicaties te voorkomen. De afdeling Publieke Gezondheid van het Openbaar Lichaam Bonaire heeft als speerpunt het bevorderen van een gezonde leefstijl bij de hele bevolking met speciale aandacht voor de jongeren op Bonaire. Met het programma JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) wordt een gezonde leefstijl en een gezond gewicht onder de jongeren bevorderd. Een gezonde leefstijl en een gezond gewicht verkleinen de kans op overgewicht en obesitas. Overgewicht en obesitas zijn oorzaken voor het ontwikkelen van diabetes type II.

Het Openbaar Lichaam Bonaire wil alle mensen met diabetes binnen onze gemeenschap het beste toewensen en stimuleren om te komen tot en het handhaven van een gezond eetpatroon en leefstijl. 
Ons advies ter preventie:  Eet gezond en beweeg Test je bloedsuiker zeker één keer per jaar

Ons advies voor mensen die al weten dat ze diabetes hebben: volg het individuele behandelingsplan volgens instructies van internist/specialist/arts en diëtist, diabetesverpleegkundige en andere relevante professionelen.