MESTER A KONSULTÁ KU PUEBLO TOKANTE REVISHON DI WOLBES I FINBES PROMÉ KU BAI HULANDA

March 4, 2024 REDAKSHON

Segun konsehal Wout, lider di frakshon di MPB:
MESTER A KONSULTÁ KU PUEBLO TOKANTE REVISHON DI WOLBES I FINBES PROMÉ KU BAI HULANDA
Pueblo no sa nada di loke ta pasando

Kralendijk, … di febrüari 2024 – Riba djamars 27 di febrüari último tabatin un reunion públiko di Konseho Insular pa toma di desishon i komo punto di agènda number 9 tabatin ‘Preparashon pa e konferensia di trabou tokante WolBES i FinBES na Den Haag’. Meta di e deliberashon tokante e punto di agènda 9 akí tabata pa determiná e aporte di Konseho Insular di Boneiru na e konferensia di trabou ku ta tuma lugá di 4 te ku 6 di mart 2024. Pa e konferensia di trabou akí sekretario di estado Van Huffelen a invitá gobernantenan i representantenan di pueblo di Boneiru, Sint Eustatius i Saba pa konkluí e proseso di konsultashon relashoná ku e Lei di Revishon WolBES/FinBES. Boneiru su aporte ta formulá den un dokumentu titulá: Punto di bista di Boneiru relashoná ku revishon di WolBES i FinBes. E dokumento akí ta nobo i nunka ainda no a bini den publisidat komo tal, te pa pueblo por ta na altura di su kontenido. Den e dokumentu ta analisá e prinsipionan i puntonan di salida di struktura di gobernashon di e islanan BES i e relashon ku gobièrnu di reino. Tambe ta trese proposishonnan dilanti pa loke ta trata algun tema fundamental ku lo mester sirbi komo base pa adaptashon i kambio den WolBES i FinBES. E prinsipionan i puntonan di salida ta enfoká riba fortifikashon di outonomia di e islanan akí i nan ta lo siguiente: 1) E órden hurídiko den e sistema estatal hulandes ta keda vigente, 2) Outonomia i outodeterminashon, 3) Struktura nobo di gobernashon, i 4) Diferensiashon. Mas aleu e dokumentu ta kontené 13 proposishon basá riba organisashon atministrativo, relashon ku reino, finansa, supervishon gubernamental i finansiero, i atmishon i establesimentu. Algun di e 13 proposishonnan akí ta: Ampliashon i fortifikashon di Konseho Insular. Ampliashon di Kolegio Ehekutivo. Nombrashon di gezaghèber. Representante permanente na Den Haag. Formulashon nobo pa kalkulashon di aporte di reino i kompensashon liber. Mas responsabilidat i espasio pa maneho finansiero. Restrikshon di atmishon i establesimentu pa suidadanonan ku no ta boneriano.

Dikon ta skonde kos pa pueblo?
Na e punto 9 di agènda ya menshoná konsehal Humphrey ‘Junny’ Wout a pidi voto pa kabes tokante aprobashon di e dokumentu akí. Konsehal Wout di frakshon di MPB a vota kontra. Segun konsehal Wout e tin opheshon fuerte kontra e echo ku e dokumentu menshoná akí riba a bira realidat sin ningun klase di enbolbimentu di pueblo. No tabatin kampaña di informashon den ningun forma i no tabatin konsultashon ku pueblo, no físikamente i tampoko por ehèmpel via internèt. Pueblo no tabata sa i te ainda no sa kiko ta intenshon di e konferensia di trabou akí. Nunka no a ni pensa di tene por ehèmpel un seshon di ‘white paper’ kaminda pueblo por a partisipá. Banda di esaki konsehal Wout ta trese tambe e siguiente argumentonan dilanti pa supstansiá su voto kontra:
1. E proseso pa yega na un dokumentu final no a kana konforme e prosedura formulá den Lei di Transparensia Públiko BES i no tabata transparente.
2. Vários biaha kaba frakshon di MPB a supliká pa hasi e proseso ku a kana te ku awor públiko, huntu ku tur dokumentu korespondiente, di manera ku pueblo por duna opinion tokante esaki i kuestioná tambe kaminda ta nesesario. Lamentablemente nos no a logra haña mayoria pa esaki. MPB i UPB a vota na fabor di transparensia i Demokrat, M21 i Vrolijk a vota kontra.
3. E dokumentu en kestion tin un karakter dudoso kuné, enkuanto kua rumbo ke bai ku revishon di WolBES i FinBES. Parse ku tin un agènda skondí pa bai atendé ku struktura estatal, kaminda no ta esei ta e meta. No ta frakshon di MPB so ta bisa esaki, pero tin mas konsehal ku a vosiferá e mesun preokupashon akí.
4. Frakshon di MPB sí ta kere den Bon Gobernashon i ta traha segun e Lei di Transparensia di Gobernashon BES (Wet Openbaarheid van Bestuur BES). Un tipo di proseso asina’ki ku konsekuensianan asina grandi pa destino i futuro di nos hendenan na Boneiru, MESTER ta transparente pa pueblo. P’esei frakshon di MPB hamas lo por kontribuí pa skonde kos di e embergadura akí pa Boneiru su pueblo. Nos sigur ta kere den union, pero kaminda tin kos robes ta tumando lugá, nos no por uni djis pa bisa ku nos ta uní. Kaminda tin kos malu i di índole inkonfiabel ta tumando lugá, nos no por kana siegamente bai tras di palabra bunita.
5. Esaki mes tambe ta e motibu pakiko frakshon di MPB a bini ku e proposishon pa splets e dokumentu den dos. Un parti ku ta enserá e kambionan den WolBES i FinBES, i un otro parti ku ta kontené un lista di deseo polítiko pa Boneiru su futuro. E proposishon akí tampoko no a haña mayoria.
6. Den kaso ku frakshon di MPB a logra haña mayoria na fabor pa splets e dokumentu, e ora ei nos lo a proponé pa organisá un enkuentro, esta un seshon di ‘white paper’, pa den transparensia ku pueblo di Boneiru fiha ki rumbo nos ke sigui den e barku akí. Lamentablemente no a yega asina leu.
7. Awor akí no tin espasio pa bai debatí tokante kualke rumbo deseá. For di aña 2020 a formulá e proposishonnan pa kambio den WolBES i FinBES, i awor nos ta bai ku un dokumentu ku ta kana banda di e proposishonnan di e tempu ei. Ministerio di Asuntunan Interno i Relashonnan den Reino a splika bon kla kaba ku lo pone tur loke ku no ta kai bou di kambio di WolBES i FinBes ‘on hold’, te ora yega e momentu ku tin espasio riba agènda pa atendé ku esakinan.

Finalmente konsehal Wout ta trese dilanti ku frakshon di MPB ta bai partisipá na e konferensia di trabou na Den Haag. Nos lo hasi nos máksimo esfuerso pa sali na interes di pueblo boneriano. Ku e kambionan di lei akí nos ta spera ku Boneiru ta bai haña un relashon di gobernashon ku Hulanda ku ta mas efisiente i mas mihó, semper ku rèspèt mutuo.

Volgens raadslid Wout, fractieleider MPB:

ER HAD OVERLEG MOETEN PLAATSVINDEN MET DE BEVOLKING OVER DE HERZIENING WOLBES EN FINBES ALVORENS NAAR NEDERLAND TE REIZEN

De bevolking is niet op de hoogte van wat er gaande is

Kralendijk, … februari 2024 – Op dinsdag 27 februari j.l. was er een openbare besluitvormende vergadering van de Eilandsraad met als agendapunt 9 ‘Voorbereiding werkconferentie WolBES/FinBES te Den Haag’. Doel van de beraadslaging over agendapunt 9 was de inzet te bepalen van de Eilandsraad bij de werkconferentie van 4 t/m 6 maart 2024. Voor deze werkconferentie heeft staatsecretaris Van Huffelen de bestuurders en volksvertegenwoordigers van de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba uitgenodigd voor de afronding van het consultatieproces inzake de Herzieningswet WolBES/FinBES. De inzet van Bonaire is opgenomen in een document getiteld: ‘Standpunt Bonaire inzake herziening WolBES/FinBES’. Dit document is nieuw en werd nooit eerder als zodanig gepubliceerd, laat staan dat de bevolking op de hoogte kan zijn van de inhoud. In dit document worden de beginselen en uitgangspunten van de inrichting van het bestuur van Bonaire en de verhouding tot de rijksoverheid geanalyseerd. Er worden ook voorstellen naar voren gebracht met betrekking tot enkele fundamentele thema’s die als basis zouden moeten dienen voor aanpassingen en veranderingen in de WolBES en FinBES. De beginselen en uitgangspunten zijn gericht op het versterken van de autonomie van de openbare lichamen en ze zijn als volgt: 1) De geldende rechtsorde binnen het Nederlandse staatsbestel blijft in stand, 2) Autonomie en zelfbeschikking, 3) Nieuwe governance structuur, en 4) Differentiatie. Verder omvat het document 13 voorstellen gebaseerd op bestuurlijke organisatie, verhouding tot het Rijk, financiën, bestuurlijk en financieel toezicht, en toelating en vestiging. Een greep uit deze 13 voorstellen: Uitbreiding en versterking eilandsraad. Uitbreiding bestuurscollege. Benoeming gezaghebber. Permanente vertegenwoordiging in Den Haag. Nieuwe berekeningsformule hoogte rijksbijdrage en vrije uitkering. Meer verantwoordelijkheid en ruimte voor financieel beheer. Toelatings- en vestigingsrestricties voor niet-Bonairiaanse burgers.

Waarom worden er dingen verborgen gehouden voor de bevolking?

Bij de eerder genoemde agendapunt 9 heeft raadslid Humphrey ‘Junny’ Wout om hoofdelijke stemming gevraagd met betrekking tot het vaststellen van dit document. Raadslid Wout heeft tegen gestemd. Volgens raadslid Wout heeft hij ernstige bezwaren tegen het feit dat bovengenoemd document zonder enige betrokkenheid van de bevolking tot stand is gekomen. Er was geen enkele vorm van informatiecampagne en er werd geen consultatie gehouden met de bevolking, niet fysiek en ook niet bijvoorbeeld via internet. De bevolking wist niet en weet nog steeds niet wat de bedoeling is van deze werkconferentie. Men heeft er niet eens aan gedacht om bijvoorbeeld een ‘white paper’-sessie te houden waar de bevolking aan kon deelnemen. Naast dit alles brengt raadslid Wout de volgende argumenten naar voren om zijn tegenstem te ondersteunen:

Het proces om tot een einddocument te komen is niet volgens de in de Wet Openbaarheid van Bestuur BES neergelegde procedure verlopen en is derhalve niet transparant.
De MPB-fractie heeft meerdere keren verzocht om het tot nu toe gevolgde proces openbaar te maken, samen met de bijbehorende documenten, zodat de bevolking haar mening daarover kon geven en indien nodig vragen hierover te stellen. Helaas hebben wij hiervoor geen meerderheid kunnen krijgen. De MPB en de UPB hebben vóór transparantie gestemd en Demokrat, M21 en Vrolijk hebben tegen gestemd.
Het document in kwestie heeft een twijfelachtig karakter met betrekking tot welke koers men op wil gaan met de herziening van de WolBES en de FinBES. Het lijkt erop dat er een verborgen agenda is om de staatkundige structuur aan te gaan pakken, terwijl dat niet het doel is. Het is niet alleen de MPB-fractie die dit gezegd heeft, maar er zijn meer raadsleden die deze zorgen hebben verwoord.
De MPB-fractie gelooft wél in Deugdelijk Bestuur en werkt konform de Wet Openbaarheid van Bestuur BES. Een proces dat zulke grote gevolgen heeft voor de toekomst van onze mensen op Bonaire MOET transparant zijn voor de bevolking. Daarom zal de MPB-fractie nooit ofte nimmer meewerken om zaken van deze omvang verborgen te houden voor de Bonairiaanse bevolking. Wij geloven zeker in eenheid, maar waar er verkeerde dingen plaatsvinden, gaan wij niet meedoen, alleen maar om te kunnen zeggen dat wij een eenheid vormen. Waar er zich kwalijke praktijken met een onbetrouwbaar karakter afspelen, gaan wij niet blindelings achter mooie praatjes aanlopen.
Dit is dan ook de reden waarom de MPB-fractie met het voorstel is gekomen om het document in tweeën te splitsen. Een gedeelte dat de wijzigingen in de WolBES en de FinBES inhoudt, en een ander gedeelte dat een lijst met politieke wensen met betrekking tot de toekomst van Bonaire bevat. Ook dit voorstel kon niet op een meerderheid rekenen.
Als de MPB-fractie erin geslaagd was om een meerderheid te krijgen die vóór het splitsen van het document was, dan zouden wij voorgesteld hebben om een samenkomst te organiseren, een ‘white paper’-sessie dus, om in transparantie met de Bonairiaanse bevolking vast te stellen welke koers wij willen volgen. Helaas is het niet zo ver gekomen.
Er is nu geen ruimte meer om te debatteren over een gewenste koers. Vanaf 2020 werden de voorstellen voor veranderingen in de WolBES en de FinBES geformuleerd, en wij gaan nu met een document dat niet overeenkomstig de toenmalige voorstellen is. De ministerie van BZK heeft duidelijk uitgelegd dat alles wat niet onder de wijziging van de WolBES en de FinBES valt, ‘on hold’ gezet zal worden totdat er een moment komt waar ruimte op de agenda is om deze aan te pakken.

Tot slot brengt raadslid Wout naar voren dat de MPB-fractie gaat deelnemen aan de werkconferentie in Den Haag. Wij gaan ons tot het uiterste inspannen om voor de belangen van de Bonairiaanse bevolking op te komen. Met de wetswijzigingen hopen wij dat Bonaire een bestuurlijke relatie krijgt met Nederland die beter en efficiënter is, altijd met wederzijds respect.