Daisy Coffie: OUMENTO DI KORIENTE NO TA PARA RIBA SU SO. VERHOGING STROOMKOSTEN STAAT NIET OP ZICHZELF.

Kombatí pobresa riba Boneiru ta un di e puntonan di lansa di tantu gobernashon Rutte III i awor Rutte IV, tambe den e Akuerdo Intergubernamental 2018 – 2022 (“Bestuursakkoord”) i den e Programa di Gobernashon UPB/MPB 2019-2023. Esaki ta un di e metanan prinsipal pakiko a skohe pa Laso Direkto na 2004 (18 aña pasá); pa e siudadano boneriano por a yega na un nivel di bida aseptabel kompará ku Hulanda. Mester a yega na un nivel komparabel di suèldu mínimo, di ònderstant i penshun di behes. Konseho Insular di Boneiru a laga traha un rapòrt NIBUD pa bin ku sifranan kon e situashon di pobresa realmente ta riba nos isla. Hulanda mes a laga traha un rapòrt Regioplan ku tambe, meskos ku NIBUD, a konstatá ku 40% di nos poblashon ta biba den pobresa. Defensor di pueblo a deklará ku ta un bèrgwensa pa gobernashon na Den Haag pa ta usa argumentonan ku el a yama engañoso i nònsèns pa no stipulá un eksistensia mínimo. Sektornan sosial den nos komunidat a i ketu bai ta alsa nan bos i ta boga pa stipulá un eksistensia mínimo pa asina saka nos poblashon for di den pobresa.

Aña pasá partnernan sosial den Diálogo Sentral unánimamente a yega na e Akuerdo di Kralendijk i a presentá un proposishon konkreto na gobernashon di Den Haag pa den 4 aña oumentá e suèldu mínimo pa asina por yega na un nivel di eksistensia mínimo aseptabel na Boneiru, kaminda esnan ku ta kobra ònderstant i penshun di behes por a yega na 70% di e suèldu mínimo, kual ta e mesun sistema ku ta usa na Hulanda pa paga ònderstant i AOW. Medionan di komunikashon hulandes a bin traha tantu reportahe aki na Boneiru pa ilustrá e pobresa ku tin riba nos isla. A konstatá ku ta e gastunan haltu mensual di kada kas ta pone ku e entrada di asta esnan ku ta traha no ta alkansá pa kubri esakinan i ku en bèrdat ya for di banda di dia 10 di luna e pòtmòninan ta bashí. Sekretaria di Estado Tamara van Ark a bin ku e proposishon pa stipulá un eksistensia mínimo na 70% di loke Regioplan a proponé i ku banda di subi e entrada, gobièrnunan di Hulanda i Boneiru mester hasi nan máksimo esfuerso pa baha i mantené e gastunan mensual di famia strukturalmente abou.

Un di e gastunan ku ta pisa riba e pòtmòni ta esun di awa i koriente. Hulanda a duna un alivio den esaki, dor di supsidiá parti di e gastunan aki di moda ku awa i koriente a keda pagabel pa nos komunidat. For di luna di yüli 2021, Hulanda a anunsiá ku entrante 1 di yanüari 2022 e lo no duna WEB e supsidio aki mas i ku tur hende mester bai paga nan resibu di awa i koriente normalmente. WEB na su turno a splika ku banda ku nan no ta haña e supsidio aki mas for di luna di yüli aña pasá a oumentá nan tarifanan i ku na luna di yanüari 2022 e tarifanan lo bolbe oumentá. Gobièrnu di Boneiru a disidí ku pa luna di yüli 2021 nan ta tuma tur e oumento pa nan kuenta i a paga esaki na WEB. Sinembargo esaki no tabata un solushon struktural, ya ku e lunanan despues, esta ougùstùs te ku desèmber 2021 gobièrnu no a paga e oumento akí mas ni a krea ningun solushon pa e oumento ku lo a yega na yanüari 2022. Gobièrnu Hulandes te awe no a reakshoná positivo riba petishon di WEB (sostené pa tur partner sosial) pa risibí un finansiamentu di 32 mion dòler pa nan plan pa oumentá produkshon di energia di bientu i solo te ku 90% i asina riba término baha e resibu di awa i koriente te ku 50% di e preis aktual. I awe e realidat duru akí a bati na porta di henter komunidat i nos tur ta eksperensiá ku henter e maneho di baha gastu i subi entrada no ta duna resultado. Inflashon a kome 4.3% di e oumento di 10% di suèldu mínimo entrante 1 di yanüari 2022: kosto di bida a subi ku 4.3% pues e trahadó no ta haña den su man 10% di oumentu sino 5.7%. No a oumentá e ònderstant te na 70% di e suèldu mínimo tampoko. Tur hende ku dos plaka di sintí ta komprondé ku e maneho aki nunka lo por tin komo resultado baha pobresa riba nos isla, al kontrario; e maneho aki ta konsolidá e pobresa i asta ta oumentá esaki. Ayó tur e promesanan di nivel sosial aseptabel, ayó e gritunan di yena pòtmòni. Loke si nos ta konstatá riba nos isla ta, ku dia pa dia e buraku entre esnan ku tin i esnan ku no tin ta birando mas grandi. Ku otro palabra na un banda ta mira desaroyo pa sierto gruponan den nos komunidat miéntras ku ketu bai 40% di nos komunidat ta sak bai mas hundu den pobresa.

Esaki ta pone ku mas i mas tin e nesesidat pa nos lidernan sinta na mesa i evaluá e kontenido di nos struktura estatal ku te awor no a duna e resultado deseá. Pa kolmo nos ta bai haña un Sekretario di Estado ku no tin ningun konosementu di nos situashon, pues atrobe mester bai na “werk su mes in” ku e konsekuensia ku hopi tempu balioso ta bai pèrdí. Ta pará den e Akuerdo di Koalishon ku lo bai traha na “igualdat” entre Hulanda Oropeo i Hulanda Karibense, pero den práktika esaki no a resultá. E gobernashon aktual na Boneiru mester mustra mas kurashi i enfrentá Hulanda ku e realidat aki. Un gobièrnu no por sinta man krusá mira su pueblo sufri di e forma aki. Ku ki kara ta bai pidi e pueblo otro aña un voto di konfiansa. A yega e ora pa pueblo sinti ku berdaderamente tin lidernan ku ke hasi e diferensia.

– – –

VERHOGING STROOMKOSTEN STAAT NIET OP ZICHZELF.

Armoedebestrijding op Bonaire is een van de speerpunten van zowel de regering Rutte III als van de huidige regering Rutte IV, evenals in het Bestuursakkoord 2018 – 2022 en in het Bestuursprogramma UPB/MPB 2019 – 2023. Dit is een van de voornaamste redenen waarom er voor de Directe Band is gekozen in 2004 (18 jaar geleden): opdat de Bonairiaanse burger tot een aanvaardbaar niveau van leven kan komen in vergelijking met Nederland. Er moest een vergelijkbaar niveau bereikt worden van het minimum loon, de onderstand en de AOV. De Bonairiaanse eilandsraad heeft een NIBUD-rapport laten samenstellen om met cijfers te komen die laten zien hoe de situatie van armoede werkelijk is op ons eiland. Nederland heeft zelf een Regioplan-rapport laten maken die ook, net als de NIBUD, tot de conclusie is gekomen dat 40% van onze bevolking in armoede leeft.

De Nationale Ombudsman heeft verklaard dat het een schande is voor de regering in Den Haag om gebruik te maken van argumenten die bedrieglijk en regelrechte nonsens zijn om geen bestaansminimum vast te stellen. Sociale sectoren binnen onze gemeenschap hebben hun stem laten horen, en doen dat nog steeds, om te pleiten voor een bestaansminimum om zodoende onze bevolking uit de armoede te halen. Vorig jaar hebben de sociale partners in het Centraal Dialoog unaniem het Akkoord van Kralendijk gesloten en ze hebben een concreet voorstel aan de regering in Den Haag gedaan om binnen 4 jaar het minimumloon te verhogen om zodoende tot een aanvaardbaar minimum bestaansniveau op Bonaire te komen, waar degenen die onderstand of AOV innen tot 70% van de minimumloon kunnen ontvangen, welke hetzelfde systeem is dat in Nederland gebruikt wordt om de onderstand en de AOV uit te betalen. Nederlandse media zijn meerdere reportages hier op Bonaire komen maken om de armoede die op ons eiland heerst te illustreren. Er werd geconstateerd dat de hoge maandelijkse kosten van elk huishouden er de oorzaak van zijn dat zelfs het inkomen van degenen die werken niet toereikend is om deze te bekostigen en dat inderdaad al rond de 10de van elke maand de portemonnees leeg zijn. Staatssecretaris Tamara van Ark is met het voorstel gekomen om een bestaansminimum vast te stellen van 70% van wat Regioplan heeft voorgesteld en dat naast het verhogen van de inkomens, de Nederlandse regering en het Bonairiaanse eilandbestuur zich tot het uiterste moeten inspannen om de maandelijkse uitgaven van huishoudens structureel te verlagen en deze ook laag te houden.

Een van de uitgaven die de portemonnee zwaar belasten is die van water en stroom. Nederland heeft hierin voor enige verlichting gezorgd door een deel van deze uitgaven te subsidiëren, waardoor water en stroom betaalbaar bleven voor onze samenleving. Sinds juli 2021 heeft Nederland aangekondigd dat per 1 januari 2022 de WEB geen subsidie meer zal krijgen en dat iedereen hun water- en stroomrekening normaal moet gaan betalen. De WEB heeft op haar beurt uitgelegd dat naast het feit dat zij deze subsidie niet meer krijgt, al vanaf juli vorig jaar de tarieven zijn verhoogd en dat in januari 2022 de tarieven weer zullen stijgen. Het Bonairiaanse eilandbestuur heeft besloten dat zij voor de maand juli 2021 deze verhoging voor haar rekening neemt en zij heeft deze aan de WEB betaald. Dit was echter geen structurele oplossing, doordat in de maanden die volgden, van augustus t/m december 2021 dus, het eilandbestuur deze verhoging niet meer heeft betaald en ook geen enkele oplossing heeft aangereikt voor de verhoging die in januari 2022 zou plaatsvinden. Tot op de dag van vandaag heeft de Nederlandse regering niet positief gereageerd op het verzoek van de WEB (met steun van alle sociale partners) voor financiering van 32 miljoen dollars voor hun plan om de productie van wind- en zonne-energie tot 90% te doen toenemen en zodoende op termijn de water- en stroomrekeningen tot wel 50% van de huidige prijs te verlagen. En vandaag wordt de hele samenleving met deze harde werkelijkheid geconfronteerd en ervaren wij met z’n allen dat het beleid om kosten te verlagen en inkomsten te verhogen geen resultaat biedt. De inflatie heeft 4,3% van de 10% verhoging van het minimumloon ingaande 1 januari 2022 opgeslokt: de kosten van levensonderhoud zijn met 4,3% gestegen en de werknemer krijgt dus geen 10% verhoging in handen maar slechts 5,7%. De onderstand is ook niet tot 70% van het minimumloon verhoogd. Iedereen met een beetje verstand van zaken begrijpt dat dit beleid nooit vermindering van armoede op ons eiland als resultaat zal kunnen hebben, integendeel: dit beleid consolideert de armoede en zal deze zelfs doen toenemen. Weg alle beloftes over een aanvaardbaar sociaal niveau, weg alle kreten over een gevulde portemonnee. Wat wij wel op ons eiland kunnen constateren, is dat met de dag de kloof tussen rijk en arm steeds groter wordt. Met andere woorden: aan de ene kant is ontwikkeling zichtbaar voor bepaalde groepen binnen onze samenleving, terwijl 40% van onze samenleving almaar dieper blijft wegzinken in armoede.

Dit maakt dat er steeds meer behoefte aan is dat onze leiders aan tafel gaan zitten om de inhoud van onze staatkundige structuur te evalueren, die niet voor het gewenste resultaat heeft gezorgd. Tot overmaat van ramp krijgen wij een Staatssecretaris die over geen enkele kennis omtrent onze situatie beschikt, die zich dus weer moet gaan inwerken, met als gevolg dat er veel kostbare tijd verloren gaat. In het Coalitieakkoord staat dat er gewerkt gaat worden aan ‘gelijkheid’ tussen Europees en Caribisch Nederland, maar in de praktijk is dit niet gelukt. Het huidige eilandbestuur op Bonaire moet meer durf laten zien en Nederland confronteren met deze werkelijkheid. Een bestuur kan niet met de handen over elkaar zitten toekijken hoe haar volk op zo’n manier lijdt. Hoe durven ze het volk volgend jaar om een vertrouwensstem te vragen. De tijd is gekomen dat het volk werkelijk gaat merken dat er leiders zijn die het verschil willen maken.