Rapòrt tokante kombatimentu di tentamentu i diskriminashon den skolnan.

Willemstad,29 sèptèmber 2022
Rapòrt tokante kombatimentu di tentamentu i diskriminashon den skolnan.
Resientemente a finalisá e rapòrt tokante tentamentu i diskriminashon den skolnan di fundeshi i
avansá na Kòrsou. E meta di e investigashon tabata pa inventarisá e eksistensia di tentamentu i
diskriminashon den enseñansa di fundeshi i avansá pa despues bin ku rekomendashonnan
konkreto pa redusí e fenómeno akí. E investigashon a keda hasí pa Universidat di Kòrsou Dr.
Moises da Costa Gomez (UoC), den estrecho kooperashon ku Foundation Fair Educational
Chance (FFEC) i Rijksuniversiteit Groningen (RUG) di Hulanda. E investigashon a keda
koordiná pa dr. Odette van Brummen-Girigori (UoC i FFEC), dr. Pieternel Dijkstra (FFEC) i dr.
Dick Barelds (RUG). A hasi un investigashon kuantitativo bou di 739 alumno, konsistiendo di
413 alumno di enseñansa di fundeshi i 326 alumno di enseñansa avansá.
E investigashon a mustra entre otro ku e kandidat di alumno ku ta indiká ku nan a keda
diskriminá ta mas haltu serka e alumnonan di enseñansa di fundeshi (52.3%) i alumnonan di
enseñansa avansá (48.9%) ku e kantidat di alumnonan ku a indiká ku nan a keda tentá (skol di
fundeshi 34.7%) i skol, avansá 24.8%). Lokual ta yama atenshon prinsipalmente ta ku
diskriminashon a base di peso ta keda menshoná ku frekuensia relativamente. Kompará ku e
alumnonan di enseñansa di fundeshi, alumnonan di enseñansa avansá ta menta tambe otro
motibunan pa kiko nan ta keda diskriminá manera pais di orígen, famia, peinado i preferensia
seksual. Tambe alumnonan ku tantu un koló di kueru hopi skur komo un koló di kueru blanku
frekuentemente ta keda tentá/diskriminá pa esaki dor alumnonan ku un koló di kueru medio
brùin òf brùin kla. Komo ekstenshon di esaki e alumnonan ku ta keda tentá ta raportá ku nan ta
sinti nan ménos vinkulá i inkluí. En kambio alumnonan ku gusta bai skol i ta haña dushi na skol
ta diskriminá ménos frekuente. Pa loke ta trata tentamentu i diskriminashhon ta konta ku un gran
parti di e viktimanan tambe ta outor di tentamentu/diskrimnashon anto parse ta papia di un
victim-bully cycle.
Konsehonan
Pa e uso di esakinan a formulá e rekomendashonnan evidence-based den e rapòrt di tal forma ku
nan por keda implementá mesora si tin mester.
Na promé lugá, ta proponé pa konsistentemente traha un “anti-pestprotocol” si no tin
esaki ainda, plama esaki, mantené i evalué anualmente. Teniendo un anti-pestprotocol i
aplikando esaki ta kontribuí pa diferente motibu na un klima di skol positivo den kua e alumno ta
sinti su mes sigur. O sea e ta duna e señal kla na alumnonan i otronan konserní ku tentamentu (i
diskriminashon) no ta wòrdu aseptá. Despues e ta mengua e inklinashon pa tenta (i diskriminá).
Na di dos lugá, ta proponé duna alumnonan informashon tokante tentamentu i
diskrimashon, pasobra ta sosodé regularmente ku alumnonan ta tenta i/òf diskriminá sin ku tur
biaha nan mes ta konsiente di esaki. Of nan sa si ku nan ta hasiendo esaki, pero no ta ripará ki
impakto nan komportashon tin riba otronan. Ta rekomendá pa duna alumnonan informashon ya
na un edat yòn tokante tentamentu i diskrimashon i laga nan kuminsá traha aktivamente ku esaki
a base di e tema ya nan por keda kòrda mihó. Por pensa riba diskushonnan (fásil), kues,
presentashon, un kuenta òf pintura ku ta pas mas bon posibel ku e edat i mundu di vivensia di
alumnonan.
Na di tres lugá, mester tin atenshon klasikal pa e desaroyo sosial-emoshonal di e
alumnonan pa evitá ku nan ta kai den un victim-bully cycle. Mester pone atenshon na e.o.
regulashon di emoshon, mirando ku tentamentu i diskriminashon hopi biaha ta un medio pa
ventilá emoshonnan negativo. P’esei ta boga pa yuda alumnonan manehá nan emoshonnan
negativo na un manera mas konstruktivo. Ademas ta importante pa den klas dediká atenshon na
abilidatnan sosial, pasobra tentamentu i diskriminashon por ta resultado di falta di abilidatnan
sosial. Alumnonan no sa por ehèmpel kon nan por bisa un persona ku nan no ke algu òf kon nan
mester defendé nan mes, anto nan ta bai kuminsá tenta òf diskriminá.
Na di kuater lugá, ta konsehá hasi visibel e norma sosial. Skolnan por hasi esaki via e
asina yamá “prompts”, òf rekordatorio den forma di por ehèmpel posternan ku ta keda kologá
den klas òf hal di skol i riba kua tin e norma sosial skibí òf pintá. Asin’aki alumnonan i otro
interesadónan por keda eksponé na e norma sosial akí. Maske alumnonan no ta wak
konsientemente mas e posternan òf otro sorto di prompts, tòg e ta yuda puramente keda eksponé
na dje i asina internalisá e norma sosial. Ora ta trata di minorianan ku ta keda diskriminá òf tentá,
por yuda tambe pa hustamente e minorianan akí keda pintá na un manera positivo riba e poster.
Na di sinku lugá, ta rekomendá pa anda konsientemente ku diversidat. Si na un skol òf
den un klas sistemátikamente sierto gruponan di alumno ta keda diskriminá òf si ta lanta
supgruponan ku ta diskriminá òf tenta otro, e ora ei e siguiente puntonan por yuda:
a) laga alumnonan di diferente supgrupo traha regularmente ku otro riba un meta komun.
Alumnonan ta siña konosé otro di e manera akí mihó anto ta siña mira ku e otro, meskos
ku nan mes, ta un persona ku kende bo por traha gewoon kuné i hunga;
b) paga tinu komo skol i maestro pa, si esaki no ta realmente nesesario, no komuniká muchu
den términonan di ‘supgrupo’ di alumnonan, por ehèmpel mucha hòmber versus mucha
muhé, alumnonan di bario X versus alumnonan di bario Y, alumnonan ku ta bon den algu
versus alumnonan ku ainda no ta bon den algu etc. Bo ta enfatisá asina e diferensianan
enbes di e kosnan komun. Komuniká preferibelmente tokante alumnonan komo un grupo
grandi, por ehèmpel den términonan di tur alumno di skol A, òf tur alumno di klas 5.
Alumnonan tur ta pertenesé huntu. Enfatisá pues un identidat komun;
c) enfatisá un identidat komun no ta nifiká ku komo skol òf maestro lo bo no mester hasi
kaso di òf argumentá kontra diferensianan entre alumnonan individual òf den grupo.
Diferensianan tin una bes anto niun hende no ta igual. E reto ta pa, den klas òf na skol,
stimulá un bista positivo di e diferensianan. Tur e diferensianan akí despues por keda
kologá bou di e identidat komun ei. E bista positivo akí por keda proyektá/apoyá/ilustrá
di tur sorto di manera na skol, enkuentro (di mayor), den klas òf via di prompts.
E investigadónan ta spera di kurason ku e rekomendashonnan akí lo kontribuí na redukshon di
tentamentu i diskriminashon na skolnan na Kòrsou i kier animá tur hende ku direktamente i/òf
indirektamente ta traha ku hóbennan, pa lesa e rapòrt den kua toolnan hopi konkreto ta keda
duná. Por haña e rapòrt riba https://www.uoc.cw/pestencuracao.
Informashon adishonal di e potrètnan:
Potrèt 1: Dr. Odette van Brummen-Girigori di UoC; sr. Reginald Römer, hefe di DOS; sra. Ilona Berggraaf di
VPCO i dr. Francis de Lanoy Rector Magnificus di UoC.
Potrèt 2: tim di investigashon dr. Pieternel Dijkstra; dr. Odette van Brummen-Girigori i dr. Dick Barelds

Willemstad, 29 september 2022
Adviesrapport omtrent het bestrijden van pesten en discriminatie op scholen.
Onlangs is het adviesrapport afgerond omtrent pesten en discriminatie in het funderend en voortgezet
onderwijs op Curaçao. Het doel van het onderzoek was om de prevalentie van pesten en discriminatie
in het funderend en voortgezet onderwijs te inventariseren om vervolgens met concrete aanbevelingen
te komen om dit fenomeen te verminderen. Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door de
samenwerking tussen de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), Foundation Fair
Educational Chance (FFEC) en Universiteit van Groningen (RUG). Het onderzoek werd gecoördineerd
door dr. Odette van Brummen-Girigori (UoC en FFEC), dr. Pieternel Dijkstra (FFEC) en dr. Dick Barelds
(RUG). Er is een kwantatief onderzoek verricht onder 739 leerlingen, bestaande uit 413 leerlingen van
het funderend onderwijs en 326 leerlingen van het voortgezet onderwijs.
Naar aanleiding van het onderzoek is o.a. gebleken dat het aantal leerlingen dat aangeeft
gediscrimineerd te zijn, hoger ligt onder de FO-leeringen (52.3%) en VO-leerlingen (48.9%) dan het
aantal leerlingen dat aangeeft gepest te zijn (FO-leerlingen 34.7% en VO-leerlingen (24.8%). Wat
voornamelijk opvalt, is dat discriminatie op basis van gewicht relatief vaak genoemd wordt. In vergelijking
met de leerlingen in het funderend onderwijs, noemen leerlingen in het voortgezet onderwijs ook andere
redenen waarom ze gediscrimineerd worden, zoals het land van herkomst, de familie, haar(dracht) en
seksuele voorkeur. Verder worden leerlingen met zowel een hele donkere huidskleur als een blanke
huidskleur vaker hiermee gepest/gediscrimineerd dan leerlingen met een middenbruine of lichtbruine
huidskleur. In het verlengde hiervan rapporteren leerlingen die gepest worden dat ze zich minder
verbonden en geïncludeerd voelen. Daarentegen discrimineren leerlingen die graag naar school gaan
en het fijn vinden op school minder vaak. Wat betreft pesten en discriminatie geldt dat een groot deel
van de slachtoffers zelf ook dader is van pesten/discriminatie en lijkt er sprake te zijn van een victimbully cycle.
Adviezen
Omwille van de bruikbaarheid zijn de evidence-based aanbevelingen in het adviesrapport zo
geformuleerd dat ze direct inzetbaar zijn indien nodig.
Ten eerste, wordt er voorgesteld om consistent een “anti- pestprotool” op te stellen indien het
nog niet aanwezig is, te verspreiden, te handhaven en jaarlijks te evalueren. Het hebben van een antipestprotocol en het naleven ervan dragen om verschillende redenen bij aan een positief schoolklimaat
waarin leerlingen zich veilig voelen. Het geeft namelijk duidelijk signaal af aan leerlingen en andere
betrokkenen dat pesten (en discriminatie) niet word(e)t(n) geaccepteerd. Vervolgens vermindert de
neiging tot pesten (en discrimineren).
Ten tweede, wordt voorgesteld om de leerlingen voorlichting te geven omtrent pesten en
discriminatie. Het komt namelijk regelmatig voor dat leerlingen pesten en/of discrimineren zonder dat ze
dat altijd door hebben. Of ze weten wel dat ze het doen, maar hebben niet in de gaten wat de impact van
hun gedrag is op anderen. Er wordt aangeraden om al op jonge leeftijd leerlingen voor te lichten over
pesten en discriminatie en hen actief aan de slag te laten gaan met het thema zodat ze het beter blijven
onthouden. Men kan denken aan (eenvoudige) discussie, quiz, spreekbeurt, een verhaal of tekening
die zo goed mogelijk aansluiten bij de leeftijd en belevingswereld van de leerlingen.
Ten derde, er dient klassikale aandacht te zijn voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van
leerlingen om te voorkomen dat ze in een victim-bully cycle terechtkomen. Men dient aandacht te
besteden aan o.a. emotieregulatie, aangezien het pesten en de discriminatie vaak een uitlaatklep is voor
negatieve emoties. Vandaar dat er gepleit wordt om leerlingen te helpen om hun negatieve emoties op
een meer constructieve manier te managen. Bovendien is het belangrijk om in de klas stil te staan bij
sociale vaardigheden. Pesten en discriminatie kunnen namelijk ook voortkomen uit een gebrek aan
sociale vaardigheden. Leerlingen weten bijvoorbeeld niet goed hoe ze tegen iemand kunnen zeggen dat
ze iets niet willen of hoe ze voor zichzelf op moeten komen en gaan dan maar pesten of discrimineren.
Ten vierde, wordt geadviseerd om de sociale norm zichtbaar te maken. Scholen kunnen via
zogeheten ‘prompts”, oftewel reminders in de vorm van bijvoorbeeld posters die in de klas of de hal van
de school hangen en waarop de sociale norm wordt vermeld of uitgebeeld. Zo worden leerlingen en
andere betrokkenen steeds weer blootgesteld aan deze norm. Ook al kijken leerlingen niet eens meer
bewust naar de posters of ander soorten prompts, toch helpt louter de blootstelling eraan al om de sociale
norm te internaliseren. Gaat het om minderheden die worden gediscrimineerd of gepest, dan kan het
ook helpen om juist deze minderheden op een positieve manier op de poster af te beelden.
Ten vijfde, wordt aangeraden om bewust om te gaan met diversiteit. Als op een school of in
een klas systematisch bepaalde groepen leerlingen worden gediscrimineerd of als er subgroepen
ontstaan die elkaar discrimineren of pesten, dan kunnen de volgende zaken helpen:
a) laat leerlingen uit verschillende subgroepen geregeld met elkaar samenwerken aan een gezamenlijk
doel. Leerlingen leren elkaar op deze manier beter kennen en leren zien dat de ander, net zoals zijzelf,
een persoon is waarmee je gewoon samen kunt werken en spelen;
b) let als school en leerkracht op dat, als dat niet echt nodig is, je niet teveel communiceert in termen
van ‘subgroepen’ leerlingen, bijvoorbeeld jongens versus meisjes, leerlingen uit wijk X versus leerlingen
uit wijk Y, leerlingen die ergens goed in zijn versus leerlingen die ergens nog niet goed in zijn, etc. Je
benadrukt dan de verschillen in plaats van de overeenkomsten. Communiceer liever over de leerlingen
als één grote groep, bijvoorbeeld in termen van alle leerlingen van school A, of alle leerlingen uit klas 5.
Leerlingen horen er allemaal bij. Benadruk dus een gezamenlijke identiteit;
c) een gezamenlijke identiteit benadrukken wil niet zeggen dat je als school of leerkracht verschillen
tussen individuele of groepen leerlingen zou moeten negeren of wegredeneren. Verschillen zijn er nu
eenmaal en niemand is gelijk. De uitdaging is om, in de klas en op school, een positieve visie op
verschillen te stimuleren. Al die verschillen kunnen vervolgens hangen onder die gezamenlijke identiteit.
Deze positieve visie kan op allerlei manieren worden uitgedragen op school, in (ouder)bijeenkomsten, in
de klas of via prompts.
De onderzoekers hopen van harte dat deze aanbevelingen een bijdrage leveren aan het verminderen
van pesten en discriminatie op Curaçaose scholen en willen iedereen die direct en/of indirect met
jongeren werkt, stimuleren het adviesrapport te lezen waarin zeer concrete tools worden gegeven. Het
adviesrapport is te vinden op https://www.uoc.cw/pestencuracao.
Fotobijschrift:
Foto 1: Dr. Odette van Brummen-Girigori van UoC; dhr. Reginald Römer, hoofd van DOS; mw. Ilona Berggraaf
van VPCO en dr. Francis de Lanoy Rector Magnificus di UoC.
Foto 2: onderzoeksteam dr. Pieternel Dijkstra; dr. Odette van Brummen-Girigori en dr. Dick Barelds.