Nos a tuma nota pa medio di media sosial di un situashon ku ta reina na Landfill na Lagun.

February 3, 2023February 3, 2023 REDAKSHON

Na Kolegio Ehekutivo Entidat Públiko Bonaire

Parke Wilhelmina #1

Kralendijk

Bonaire C.N

Apresiabel Kolegio,

Nos a tuma nota pa medio di media sosial di un situashon ku ta reina na Landfill na Lagun.

E Situashon a kuminsá.

E situashon aki ta un situashon di un par di aña andando ku bisiñanan di e landfill ta haña nan mes konfrontá kuné. Segun informashon ku nos tin na promé instante tabata koba un gleuf pa tira sushi aden i kima esakinan pasobra no tabatin material pa dera e sushi. Esaki a kondusí na 2 okashon ku mester a evakuá hinter e bario pone e habitante di bario drumi den hotèl. Na di dos okashon nan mester a drumi na Sentro Di Bario. Aki e habitantenan a sakudí kai kai manera nos ta bisa na bon papiamentu. Nan a ninga di bai sentro di Bario i kada ken a sòru pa nan buska un lugá pa nan por a drumi.

Fòrnu pa kima sushi.

Despues a introdusí fòrnu pa kima sushi i problemanan a eskalá. Segun informashon ku nos tin matanan ta muri blachinan ta krùl i seka, bestia ta muri; kachó; galiña; yuana; lagadishi i paranan di mondi a muri na gran eskala; hende ta bira malu. Sin hasi investigashon nos sa di 13 famia ku nan miembronan a haña problema ku salu i ku ta trata di kuarenta i piku persona. Tin 2 famia ku mester a muda.

Segun lektura ku habitantenan a konsultá. Un sistema di fòrnu mester konsistí di 1 stap pa kima i 13 stap pa filtra e huma ku finalmente ta bai den e aire. Anto asina mes mester mantené un distansia di 3 kilometer bou di bientu. E sistema na landfill di Lagun ta konsistí di nèt 1 stap pa kima e sushi i niun stap pa filtra e huma.

Afektá sistema di nèrvionan.

Segun dòkternan por a konstatá venenu den kurpa di habitantenan i e venenu ta afektá e sistema di nèrvio di e persona. No a establesé ki tipo di venenu i dòkternan no ta dispuesto pa hasi deklarashon por eskrito enkuanto di esaki.

Intermediashon di ombudsman.

Dor di e situashon ku a surgi a yega na un intermediashon entre habitantenan i Selibon. Den e intermediashon a yega na algun palabrashon entre partidonan. Di kua palabrashon segun habitante Selibon ta fayando ku tur punto.

Un informashon ta ku ta hasi uso di e fòrnu anochi pa no tin prueba di huma ku ta sali for di e chimenea.

Na dos okashon a envolví ombudsman den e disputa aki. Na promé okashon e fòrnu a wòrdu “afgekeurd” (no tin ningun sistema di filtro) na e di dos okashon ombudsman a ekspresá ku e la kere ku e kaso ta solushoná kaba. Lugá nada ta ménos sierto, ombudsman tabata bou di un impreshon robes.

Kaso fòrnunan na Aruba.

Na Aruba tabatin kasonan den promé, di dos i tersera instante ku a keda ganá kontra e Landfill na Parkietenbos pa asuntu di kima sushi. Resientemente nos por mira kon bishita real ta yega bou di huma di e landfill di Parkietenbos. Informashon ku nos ta dispone di dje ta ku trámite ta tuma lugá pa bende e fòrnunan “afgekeurd” di Aruba ku Boneiru.

Mula glas

Un otro informashon ku nos a risibí ta ku ta bai mula glas ku e intenshon pa resiklá esaki. Riba su mes un bon idea pero nos ta komprondé ku esaki ta bai sosodé di un manera habri. Ku tur konsekuensianan ku esaki por bai tin.

Pa trese aklarashon, pa buska solushonnan nos ke hasi uso di artíkulo 45 di nos Reglamentu di Órden, pa hasi e siguiente preguntanan na Kolegio Ehekutivo ku e petishon pa kontestá esakinan por eskrito mas pronto posibel promé ku e término di e Konseho Insular aki kaba:

Kolegio Ehekutivo (KE) por konfirmá ku nan ta na haltura di e situashon deskribí bou di e paragraf “E situashon a kuminsá” ku habitantenan a pasa aden? Kiko i kon presis Kolegio Ehekutivo a tuma nota di esaki. Via medionan, tabatin un informe personal dor esunnan envolví i kiko a wòrdu bisa?
KE por duna raad un bista kompletu di e informenan ku nan ta poseé di e situashon aki?
KE a laga traha un inventarisashon di tur e kehonan di e diferente famianan ku ta biba den e bisindario i si raad por risibí un informe kompletu riba esaki?
KE a laga investigá bèrdat ku tin venenu i esaki ta afektá habitantenan den bisindario? Kiko tabata resultado di e investigashon aki? Konseho Insular (KI) por haña un kopia di e resultado aki?
KE a hasi un inventarisashon di e situashon di bestianan ku a muri den e bisindario aki? Kiko tabata resultado di esaki?
KE ta na haltura i por konfirmá ku e “incinerator” no ta kuadra ku standard i a wòrdu “afgekeurd” dor di ombudsman?
KE ta na haltura i por konfirmá ku e “incinerator” no tin ni 1 stap di filtrashon di e huma ku ta bai den aire?
KE por indiká ku tin un plan pa remediá e situashon di e “incinerator” i informá raad kiko e plan ta enserá?
Tabatin un intermediashon entre habitantenan i Selibon, i a yega na un areglo. Raad por risibí un kopia di e palabrashonnan aki.
KE por konfirmá ku segun habitante Selibon ta kibra ku e palabrashonnan hasi? I kiko ta e motibu pa esaki?
KE por informá raad ku OLB òf Selibon ta den negosiashon pa kumpra e “incinerators”-nan “afgekeurd” na Aruba over?
Pa loke ta trata mulamentu di glas. KE ehekutivo por konfirmá ku Selibon ta bai mula glas? Ku esaki ta sosodé konforme standardnan internashonal i no ta forma ningun peliger ni pa trahadó, ni pa bishitante tampoko pa habitantenan den bisindario?
KE por a informá Konseho Insular ku tin un plan di Selibon pa loke ta trata prosesamentu di sushi i raad por risibí un kopia di esaki?

Atentamente,

Désirée E. Coffie

Miembro di Konseho Insular Boneiru

Aan het Bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire

Parke Wilhelmina #1

Kralendijk

Bonaire C.N

Geacht College,

Via social media hebben wij kennis genomen van een situatie die bij de Landfill in Lagun heerst.

Hoe de situatie begonnen is

Het gaat om een situatie die al enkele jaren aan de gang is en waar buren van de landfill mee geconfronteerd worden. Conform informatie waar wij over beschikken werd in eerste instantie een gleuf gegraven waar afval in gedumpt en verbrand werd, omdat er geen materiaal was om het afval te begraven. In twee gevallen heeft dit ertoe geleid dat de hele wijk geëvacueerd moest worden, waarbij de bewoners de eerste keer in een hotel moesten overnachten. De tweede keer moesten ze in een wijkcentrum (Sentro di Bario) overnachten. Dat hebben de bewoners geweigerd en ze hebben zelf voor een plek gezorgd waar ze konden slapen.

Afvalverbrandingsoven

Later werd een afvalverbrandingsoven geïntroduceerd en de problemen zijn erger geworden. Conform informatie waar wij over beschikken sterven planten af, bladeren gaan krullen en verdorren, dieren gaan dood: honden, kippen, leguanen, hagedissen en vogels 13 sterven op grote schaal en mensen worden ziek. Zonder onderzoek ernaar te doen, weten wij van 13 gezinnen van wie de gezinsleden problemen hebben gekregen met hun gezondheid en dat het om meer dan 40 personen gaat. Er zijn 2 gezinnen die hebben moeten verhuizen.

Volgens literatuur die de bewoners hebben geraadpleegd moet een ovensysteem bestaan uit 1 stap om te verbranden en 13 stappen om de rook die uiteindelijk de lucht ingaat te filteren. En zelfs dan moet men onder de wind een afstand van 3 kilometer aanhouden. Het systeem bij de landfill in Lagun bestaat uit precies 1 stap voor de verbranding van afval en geen enkele stap voor het filteren van de rook.

Aantasting van het zenuwstelsel

Volgens artsen kon gif vastgesteld worden in het lichaam van bewoners en het gif tast het zenuwstelsel van mensen aan. Er is niet vastgesteld om wat voor gif het gaat en de artsen zijn niet bereid om hier een schriftelijke verklaring over af te leggen.

Bemiddeling door de ombudsman

Door de ontstane situatie is men tot bemiddeling gekomen tussen de bewoners en Selibon. Bij deze bemiddeling werden enkele afspraken gemaakt tussen de partijen. Volgens de bewoners houdt Selibon zich aan geen enkel punt van deze afspraken.

Volgens informatie wordt er ’s avonds gebruik gemaakt van de oven zodat er geen bewijs is dat er rook uit de schoorsteen komt.

In twee gevallen werd de ombudsman bij dit geschil betrokken. De eerste keer werd de oven afgekeurd (er is geen enkel filtersysteem) en de tweede keer zei de ombudsman dat hij dacht dat de zaak al opgelost was. Maar niets is minder waar, de ombudsman had een totaal verkeerde indruk.

Casussen ovens op Aruba

Op Aruba waren er casussen in eerste, tweede en derde aanleg die gewonnen werden tegen de landfill bij Parkietenbos in verband met het verbranden van afval. Onlangs kon gezien worden hoe het koninklijk bezoek op Aruba aankwam onder de rook van de landfill bij Parkietenbos. Informatie waar wij over beschikken is dat er stappen ondernomen worden om de afgekeurde ovens op Aruba aan Bonaire te verkopen.

Glas malen

Andere informatie die bij ons is binnengekomen is dat men glas gaat malen met de intentie om deze te recyclen. Op zich een goed idee, maar wij hebben begrepen dat dit op een open wijze gaat gebeuren. Met alle gevolgen die dit met zich mee kan brengen.

Om opheldering te brengen en om naar oplossingen te zoeken, willen wij gebruik maken van artikel 45 van ons Reglement van Orde, om de volgende vragen aan het Bestuurscollege te stellen met het verzoek om deze zo spoedig mogelijk schriftelijk te beantwoorden, nog voor het aflopen van deze termijn van de Eilandsraad.

Kan het Bestuurscollege (BC) bevestigen dat zij op de hoogte zijn van de situatie zoals beschreven onder de paragraaf ‘Hoe de situatie begonnen is’ die de bewoners doormaken? Waar heeft het BC precies kennis van genomen en hoe is dat precies gegaan? Via media of werd het BC persoonlijk op de hoogte gebracht door betrokkenen en wat werd er gezegd?
Kan het BC de Eilandsraad een compleet overzicht geven van de informatie waar zij over beschikt in verband met deze situatie?
Heeft het BC alle klachten van de verschillende gezinnen die in die omgeving wonen geïnventariseerd en kan de Eilandsraad een volledig verslag hiervan ontvangen?
Heeft het BC werkelijk laten onderzoeken of er sprake is van gif en of dit de bewoners in de omgeving aantast? Wat was het resultaat van dit onderzoek? Kan de Eilandsraad een copie van dit resultaat ontvangen?
Heeft het BC een inventarisatie gemaakt van de situatie met dieren die in deze omgeving doodgaan? Wat was het resultaat hiervan?
Is het BC ervan op de hoogte en kan het BC bevestigen dat de incinerator niet overeenkomt met de vereiste normen en door de ombudsman werd afgekeurd.
Is het BC ervan op de hoogte en kan het BC bevestigen dat de incinerator over geen enkele stap beschikt voor filtratie van de rook die de lucht ingaat?
Kan het BC aangeven of er een plan bestaat om de situatie met de incinerator te verbeteren en de Eilandsraad informeren wat dit plan inhoudt?
Er is bemiddeling geweest tussen de bewoners en Selibon en er is een regeling getroffen. Kan de Eilandsraad een copie van deze afspraken ontvangen?
Kan het BC bevestigen dat volgens de bewoners Selibon zich niet aan de gemaakte afspraken houdt? En wat de reden hiervan is?
Kan het BC de Eilandsraad informeren of het Openbaar Lichaam Bonaire cq Selibon in onderhandeling is om de afgekeurde incinerators op Aruba over te kopen.
Voor wat betreft het malen van glas. Kan het BC bevestigen dat Selibon glas gaat malen? En dat dit conform internationale normen gebeurt en geen enkel gevaar vormt, noch voor de medewerkers, noch voor bezoekers en ook niet voor de bewoners in de omgeving.
Kan het BC de Eilandsraad informeren of er een plan bestaat van Selibon voor wat betreft afvalverwerking en kan de Eilandsraad een copie ontvangen van dit plan?